Türkiye’de günümüzde çocukların çoğu kültür sanat etkinliklerine ulaşma olanağına sahip değil. Bu konuda yaşanan zorluklar ve fırsat eşitsizlikleri özel ilgi gösterilmesi gereken görme engelli çocuklar için çok daha fazla… Bu eşitsizlikleri ortadan kaldırmak ve her çocuğun en temel hakkı olan kültür sanat etkinliklerine katılımlarını sağlamak amacıyla “Erişilebilir Müzik” projesi hayata geçti.
Bongo Art Project ve Baby Concerts işbirliğiyle yapılan “Erişilebilir Müzik” projesinin ilk etkinliği görme engelli çocuklar için tasarlanan özel müze eğitim-deneyim alanı keşfi ve klasik müzik konseri ile Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde 2 Ağustos tarihinde yapıldı. Çocuklar dokunarak, duyarak ve konuşarak tarih, kültür, klasik müzik ve bale ile buluştu.
Bu anlamlı projeyi Bongo Art Project Kurucusu Çiğdem Aslantaş ve Baby Concerts Kurucu Ortağı Burçin Erdem ile konuştuk.
– İlk etkinliğinizde çocuklardan nasıl geri dönüşler aldınız? Etkinliğin üzerinden biraz zaman geçti, bu projenin nasıl bir fayda sağladığını görüyorsunuz?
İlk etkinliğimizi, bire bir iletişimi ve katılımı güçlendirmek için 15 görme engelli çocuk ile yaptık. Çocuklar kendilerine özel bütüncül bir deneyim tasarlandığı için çok heyecanlılardı ve unutamayacakları, keyifli bir gün geçirdiklerini paylaştılar. Çocuklardan aldığımız yorumlar oldukça olumlu çünkü diğer tüm müzelerde tarihi eserlerin camekânlar içinde bulunması, dokunulamaması dolayısıyla algılama fırsatları bulunmuyor. Fakat Bongo Keşif Alanı’ndaki 3D replikalar sayesinde müzedeki önemli eserleri elleriyle dokunarak çok daha iyi anlama, sesli betimlemelerle, masala entegre edilmiş anlatımlarla içselleştirme fırsatı buldular. Aynı zamanda şu ana kadar aldığımız geri dönüşlerden de gördüğümüz en kıymetli fayda, çocukların bunun aslında tüm müzelerde standart bir uygulama olması gerektiğinin ve temel haklarından olduğunun farkındalığının oluşması.
Etkinliğin ikinci bölümünde ise müzenin orta alanında yine kendilerine uygun şekilde, özel olarak kurgulanmış BabyConcerts klasik müzik konserini deneyimlediler. Müzedeki seçili tarihi eserler de konsere eşlik eden masala dahildi. Hikâyede betimlemelere yer verildi. Aynı zamanda çalınan enstrümanların bilgi kartlarını ve konser programını Braille alfabesiyle kabartmalı olarak tasarladık ve çocuklar konser sonunda fiziken de enstrümanlara dokunarak onları yakından tanıdılar. Balerin performansı az gören çocukların algılayabilmesi için siyah perde önünde kontrast yaratması için sarı tütü ile tasarlandı. Balerin duruşunu algılayabilmeleri içinse yine sarı renkte 3D printer’la üretilmiş figürler dağıttık. Aldığımız geri dönüşlerde en olumlu yön olarak klasik müziğin sakinleştirici gücünün çocuklara yansımasıydı.
ETKİNLİKLER ÜCRETSİZ
– Proje kapsamında etkinlikler ne sıklıkla yapılacak ve projeye dahil olmak için ne yapmak gerekiyor?
Bundan sonrasında hem kamu kuruluşlarında hem de kamuoyunda farkındalık yaratarak sponsorlarımızı yanımıza almak ve en az ayda bir olmak üzere etkinliklerimizi düzenlemek istiyoruz.
Gören Kalpler Derneği gibi değerli bir paydaşımız vasıtasıyla, öncelikle 6-10 yaş arasındaki görme engelli çocuklarla projeyi başlattık. Derneğin iletişimde olduğu çocuklarla yine devam edeceğiz. Çocuklarının onayıyla onları programa dahil etmek isteyen ebeveynler bu dernekle iletişime geçebilir ve sonraki etkinliklerde aramıza katılabilirler. Tabii ki herhangi bir ücret ödemek veya bilet almak gerekmiyor, etkinliğe katılım ücretsiz.
– Bu projede nelere dikkat ediyorsunuz, neleri göz önünde bulunduruyorsunuz?
Dikkat ettiğimiz en önemli noktalardan biri, çocukların bedensel söz haklarına saygı duyulması. Süreçle ilgili ayrıntılı ve sözlü bilgilendirme, keşif ve konser alanındaki hareketliliği fiziksel yönlendirmelerden ziyade sözlü yönlendirme ile yürütme, gerekli durumlarda çocuğun onayı alınarak ufak dokunuş veya tutuşlar ile fiziksel olarak yönlendirme yapma çocuğun bedensel söz hakkına saygı bağlamında değerli bir tutum.