İngiltere’de Salı günü Avam Kamarası’nda hükümetin yeni Covid önlemleri konusunda yapılan oylama öncesi, Başbakan Boris Johnson’a yakın bir bakan yardımcısı, iktidardaki Muhafazakar Parti‘deki isyancı grubun eridiğini söylemişti.
Başbakan Johnson oylamaya sadece bir saat kala partisinin milletvekillerinin desteğini kazanabilmek için son bir çaba göstererek parti grubuna hitaben dramatik bir konuşma yaptı ve Omicron varyantının yayılışı karşısında “harekete geçmekten başka hiç bir şansları olmadığını” söyledi.
Johnson konuşmasında gelecekte başka kısıtlamalar konması gerekirse mutlaka kendilerine danışılacağına söz verdi. Omicron’un kendisinden önceki varyantlardan daha az öldürücü olduğundan kimsenin emin olamayacağını, o nedenle derhal harekete geçmek gerektiğini kaydetti.
Johnson dün bütün günü partisi içinde önlemlere karşı oy kullanma ihtimali olan milletvekillerini tek tek arayarak ve onları alınan önlemlerin, özellikle de en çok itirazla karşılaşan Covid pasaportu uygulamasının gerekliliğine ikna etmeye çalışarak geçirdi.
Hükümetin önde gelen bakanları bu çabanın işe yaradığını düşünüyor gibiydi. Bizzat Başbakan gazetecilere, parti grubunu ikna etmek için elinden gelen her şeyi yaptığını söyledi.
Fakat bütün bunların yeterli olmadığı hatta gerçekten çok uzak olduğu akşam saatlerindeki oylamada anlaşıldı.
JOHNSON’A KARŞI EN BÜYÜK İSYAN
Sonuçta Salı akşamı Covid önlemleri arasında en çok tepki toplayan Covid sertifikası uygulaması için yapılan ayrı oylamada kullanılan karşı oylar herkesin beklentilerini aştı.
Muhafazakar Parti’den 99 milletvekili Covid sertifikası uygulamasına karşı oy kullanırken, çok sayıda milletvekilinin de çekimser kalarak hükümete destek vermekten kaçınması dikkat çekti.
Karşı oylar arasında başka partilerden de milletvekilleri vardı ama iktidardaki Muhafazakar Parti’nin milletvekilleri daha önce Boris Johnson hükümetinin getirdiği hiçbir teklife bu oranda karşı çıkmamıştı.
Yaşananların ciddiyetini artıran bir faktör de, karşı oyların Başbakan Johnson’ın yoğun çabalarına karşın azalmaması aksine beklentilerin üzerinde çıkması.
Oylamanın Muhafazakar Parti’nin çok farklı kanatlarını hükümete karşı çıkmakta birleştirmesi de Başbakanlık’ta büyük kaygı yarattı.
Karşı oy kullananlar arasında başından bu yana Covid önlemlerinin sıkılaştırılmasına ilişkin bütün tekliflere karşı çıkan Covid’den Çıkış Grubu üyelerinin olması zaten bekleniyordu. Ama dünkü oylamada bunlara siyaseten partinin daha merkezci bilinen milletvekilleri de katıldı.
Bunlardan biri eski bakanlardan Damian Green’di. Greeen BBC’ye, Covid sertifikalarının işe yaramayan, sadece bir şey yapmış olmak için yapılan bir şey olduğunu söyledi.
Muhafazakar Parti içindeki İskoçya kökenli milletvekilleri de Covid sertifikalarına karşı çıkıyor. Dünkü teklif Birleşik Krallık içinde sadece İngiltere’de uygulanacağı için oylamaya katılmadılar fakat itirazlarını açıkça dile getirdiler.
BORİS JOHNSON’UN OTORİTESİ ZAYIFLADI MI?
Sonuçta oylamada milletvekillerinin çoğunluğu Covid sertifikası uygulamasını onayladı. belli mekanlara girerken aşı ya da negatif test sonucu istenmesi kuralı İngiltere’de hızla uygulanmaya başlanacak.
Fakat Parlamento’da 80 sandalyelik büyük bir çoğunluğa sahip olan Başbakan Boris Johnson, planlarını onaylatmak için muhalefetten 20’den fazla milletvekilinin desteğine ihtiyaç duydu.
Yani teklif aslında ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin desteğiyle geçmiş oldu.
Bu da iki önemli soruyu gündeme getiriyor.
Bunlardan ilki, Boris Johnson’un otoritesinin, yani liderlik gücünün zayıflayıp zayıflamadığı.
Başbakanlık kuşkusuz geçtiğimiz iki haftadır hemen her gün yeni belgelerle ortaya atılan, geçen yıl çok sıkı uygulamaların yürürlüğe girdiği Noel döneminde, hükümet mensuplarının kendi kurallarını açıkça ihlal ettikleri yolundaki iddialarla çok yıprandı.
Fakat geçmişte Boris Johnson bu tür durumlarda milletvekillerini yeniden kendisini desteklemeye ikna etmeyi başarmıştı. Bu kez bunu başaramadı.
HÜKÜMETE KENDİ PARTİSİNDEN UYARI MI?
İkinci önemli soru ise şu: Boris Johnson yeni önlemler gerektiğinde benzer bir durumda kalıp daha da zayıf görünmemek için tereddütlü mü davranacak?
Bunun cevabı çok net değil çünkü Covid sertifikası uygulamasına karşı çıkan milletvekilleri diğer bazı önlemleri desteklediler ve gelecekte de bir çok adımı destekleyebilirler.
Fakat uzun süredir Covid politikalarına itiraz eden Muhafazakar Parti’nin bir milletvekili dünkü oylamayı “hükümete uyarı” diye tanımladı ve isyanın, önümüzdeki haftalarda daha sıkı önlemler uygulamaya yeltendiği takdirde hükümetin başına neler gelebileceğini gösterdiğini söyledi.
Boris Johnson, iki yıl önce yapılan genel seçimlerde Muhafazakar Parti’ye, Margaret Thatcher’dan bu yana İngiltere Parlamentosu’ndaki en büyük çoğunluğunu kazandırmıştı.
Parlamento’da aylar süren Brexit çekişmelerinden sonra yapılan seçimlerin Muhafazakar Parti’yi uzun bir süre büyük bölünmelerden koruyacağı düşünülmüştü.
Salı akşamı yapılan oylama bunun böyle olmadığını gösterdi.