KONDA’nın Türkiye’de toplumun farklı alanlardaki durumunu ortaya koyan ‘Türkiye 100 Kişi Olsaydı’ raporundan dikkat çekici sonuçlar çıktı. Raporda ‘Toplumun 5’te birinin ne evi ne arabası var’, ‘Ateistler yüzde 7’lik oranla daha görünür hale geldi’, ‘Her 100 kişiden 82’si sosyal medya kullanıyor’, ‘10 kişiden 9’unda akıllı telefon var’, ‘Nüfusun yarıdan fazlası metropolde yaşıyor’, ‘İnternetten alışveriş yapanların oranı yüzde 64’e çıktı’ gibi veriler yer alıyor.
‘Türkiye 100 Kişi Olsaydı’ raporu, KONDA Barometresi kapsamında 11 yıl boyunca Türkiye genelinde yapılan 125 araştırmaya ve 2008-2018 arasında üç kez tekrarlanan KONDA Hayat Tarzları Araştırması’nın verilerine dayanıyor. En son 2021 araştırmalarına dayanan oranlar 10 yıl öncesiyle de karşılaştırılıyor.
18 yaş üstü nüfusun 2021 yılı itibarıyla 62 milyon 378 bin kişi olarak hesaplandığı, dolayısıyla rapordaki her bir figürün yaklaşık 620 bin kişiye karşılık geldiği görülürken yetişkin nüfusun 10 senede yüzde 14 arttığı belirtiliyor.
18 yaş üstü nüfusun temsil edildiği raporda, cinsiyet dağılımı, eğitim seviyesi, evlilik kararı, göç durumu, hane nüfusu, çalışma durumu, ev-araba sahipliği, dindarlık seviyesi, sosyal medya kullanımı, akıllı telefon sahipliği, pasaport sahipliği, sigara-alkol kullanımı ve hayat tarzına yönelik veriler yer alıyor.
100 KİŞİDEN 7’Sİ ÖRGÜN EĞİTİM ALMAMIŞ
Raporda, ‘Cinsiyet dağılımı’ başlığı altında, Türkiye nüfusunda erkek ve kadın oranının yüzde 50 ile her zaman birbirine eşit olarak gözlendiği belirtiliyor. Rapora göre; toplumun genel eğitim seviyesi son 10 yılda görünür biçimde artsa da halen 100 kişiden 7‘sinin herhangi örgün eğitim almadığı görülüyor. Her 100 kadından 12‘sinin eğitim almadığı ancak kadınların üniversite bitirme konusunda erkeklerle neredeyse aynı seviyede oldukları görülüyor.
BEKARLARIN ORANI YÜZDE 20’DEN 29’A ÇIKTI
‘Medeni Durum’ başlığı altında toplumun üçte ikisinin evli veya evlenmek üzere olduğu, bekârların oranının ise 10 yılda yüzde 20‘den yüzde 29‘a çıktığı belirtiliyor. Ayrıca karşılıklı karar vererek evlenenlerin halen yarıdan az olması da dikkat çeken sonuçlardan.
Raporda, ülkedeki yetişkin nüfusunun yarıdan fazlasının metropolde yaşadığı, 100 kişiden yalnızca 17‘sinin bir metropol alanında büyüdüğü bilgisi yer alıyor. Verilere göre; nüfusun yüzde 31‘inin köy, yüzde 23‘ünün kasaba/ilçe, yüzde 29‘unun şehir, yüzde 17‘sinin ise büyükşehirlerde büyüdüğü ortaya çıkıyor.
NÜFUSUN YARIDAN FAZLASI METROPOLDE YAŞIYOR
Türkiye’de kırsal alanlarda ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı git gide azalırken büyükşehirlerin yoğunluğu ise artıyor. Nüfusun yüzde 7‘si kırsal alanda, yüzde 40‘ı kentte, yüzde 53‘ü ise metropolde yaşıyor.
Araştırmaya katılanların yarıya yakını, hayatının bir noktasında bulunduğu yerden göçmüş kişilerden oluşuyor. Toplumun çoğunluğu daha küçülen birimler halinde yaşamaya başlasa da yüzde 66‘sı halen 3-5 kişilik hanelerde yaşıyor.
ŞEHİRLERDEKİ HER YÜZ EVİN 10’U GECEKONDU
Rapora göre; müstakil evlerde oturanların oranı yarı yarıya azalırken üçte ikisi ise apartmanlarda oturur hale gelmiş. Halen şehirlerdeki her 100 evin 10‘a yakını gecekondu yerleşimi olarak görülüyor. Toplumun yüzde 26‘sı müstakil evde, yüzde 8‘i sitede, yüzde 61‘i apartmanda yaşıyor.
HER 100 YETİŞKİNİN 44’Ü İSTİHDAMA DAHİL
10 yıl önce her 100 yetişkinin 39‘u istihdama dahilken 2021’de bu sayının 44‘e çıktığı görülüyor. Beyaz yaka olarak çalışanlar ise raporda halen 10 kişi olarak yer alıyor. Çalışmayan yüzde 56‘lık kesimin yarısı ev kadınlarından oluşuyor.
Öğrenci oranının ise 10 senede kendi içinde yüzde 60 arttığı görülüyor. Kadınların 56’sı kendini ev kadını olarak tanımlıyor. Her 10 kadının 8‘i beyaz yakalıyken, erkeklerde bu sayı 18’e ulaşıyor.
TOPLUMUN ÜÇTE BİRİ KİRADA OTURUYOR
Araştırma, toplumun üçte birinin kirada oturduğunu ortaya koyuyor. Aileden kalma ev dahil kendi evlerine sahip olanların sayısı 69 iken kirada yaşayanların sayısı ise 31 olarak görülüyor.
TOPLUMUN BEŞTE BİRİNİN NE EVİ NE ARABASI VAR
Her 100 hanenin 56‘sında araba var. Araba sahipliği 2012’den bu yana 37 haneden 56 haneye yükselmiş. Hem ev hem de araba sahipliği oranı yarıdan az. Toplumun yaklaşık beşte birinin ne ev ne de arabası var.
ATEİST GRUP YÜZDE 7 İLE DAHA GÖRÜNÜR HALE GELDİ
Rapora göre toplumun dindarlık seviyesinin dağılımında çok özel bir değişiklik göze çarpmıyor. Yüzde 33 inançlı, yüzde 50 dindar, yüzde 10 sofu şeklindeki dağılımda, inançsız+ateist grubun yüzde 7 seviyesiyle daha görünür hale geldiği ortaya çıkıyor.
Türkiye’deki 18 yaş üstü kadınları yüzde 41‘ninin başını örtmediği görülüyor. Örtünme oranında 10 sene içinde ufak bir azalma olduğu ifade ediliyor.
Ayrıca her 100 yetişkinden 24‘ünün hiç namaz kılmadığını söylediğine, bu oranın 13 sene önce 17 kişi olduğuna dikkat çekiliyor. Ayrıca toplumun üçte ikisinin düzenli olarak oruç tuttuğu belirtiliyor.
HER 100 KİŞİDEN 82’Sİ SOSYAL MEDYA KULLANIYOR
Her 100 kişiden 82‘sinin sosyal medya kullandığı, bu sayının 10 sene önce 38 olduğu belirtiliyor. Herhangi bir sosyal medya kanalını kullanmayanların oranının 10’da birin bile altında yer aldığı ifade ediliyor.
YETİŞKİNLERİN YARISI FACEBOOK VE INSTAGRAMDA
Yetişkin nüfusun yarısının Facebook hesabı olduğu, Twitter’da 10 senede kullanıcı sayısının yüzde 5‘ten yüzde 27‘e çıktığı ancak son 4 senede Twitter kullanıcı oranının yüzde 20‘ler seviyesinde devam ettiği belirtiliyor. Instagram’ın en hızlı yaygınlaşan sosyal medya kanalı olduğu, her 100 yetişkinin 55‘inin hesabı bulunduğu, 2013 yılında bu oranın yüzde 5‘in altında olduğuna dikkat çekiliyor.
İNTERNETTEN ALIŞVERİŞTE HIZLI ARTIŞ
İnternetten alışveriş yapanların oranının 2016’da yüzde 22 olduğu, pandeminin de yaşandığı 2021 senesinde ise bu oranın yüzde 64‘e kadar çıktığına dikkat çekiliyor.
10 KİŞİDEN 9’UNDA AKILLI TELEFON VAR
Araştırmada her 10 yetişkinden 9‘unun akıllı telefonu olduğu, bu oranın 6 sene önce yüzde 42 seviyesinde olduğu belirtiliyor.
100 KİŞİDEN 30’U SİGARA TİRYAKİSİ
3 yetişkinden ikisi hiçbir zaman alkollü içki içmediğini belirtiyor. Haftada bir veya daha sık içenler ise 100 kişide 7 kişi. Son 10 senede sigara içenlerin oranında özel bir değişim görülmüyor. Her 100 yetişkinin 30‘u tiryaki olduğunu söylüyor.
2012 yılında televizyondan haber izlemeyenlerin yalnızca yüzde 4 olduğu, bu oranın 2021’de yüzde 28‘e kadar çıktığı belirtiliyor. Ayrıca son 10 yıldır gazete okuma oranının sürekli azaldığı, her dört yetişkinden üçünün gazete okumadığı ifade ediliyor.
Araştırmada, 13 sene önce 100 kişiden 28‘i son 3 ayda en az bir kitap okuduğunu belirtirken, bu oranın 2019 yılında 69‘a ulaştığı ifade ediliyor.
Yetişkin nüfusun yarıdan biraz fazlasının kredi kartı olduğu, bu oranın 9 sene önce üçte bir seviyesinde olduğuna dikkat çekiliyor. Her 100 yetişkinden sadece 14‘ü pasaport sahibi, her dört yetişkinden üçünün banka hesabı bulunuyor.
YÜZDE 31 HAYAT TARZINI ‘MODERN’ OLARAK TANIMLIYOR
Her 100 yetişkinden 31’inin ‘Kendinizi, hayat tarzı bakımından üç gruptan hangisinde sayarsınız?’ sorusuna ‘modern’ cevabını verdiği, bu oranın 9 sene önce 27 olduğu, kendini geleneksel muhafazakar olarak tarif edenlerin oranının ise herhangi bir değişim göstermediği ifade ediliyor.