Safra taşı veya safra kesesi taşları, acil müdahale gerektiren bir sağlık sorunudur. Safra kesenizle ilgili sorunlar, genellikle safra kesesi taşı gibi safra kanalını tıkayan bir şey olduğunda ortaya çıkar. Ancak bu taşlar safra kanalını tıkayıp keskin bir ağrıya neden olana kadar bu sorunun olduğunu bilemeyebilirsiniz. İşte safra taşları hakkında bilmeniz gereken her şey…
Safra kesesi, karaciğerinizin hemen altında, karnınızın sağ tarafına doğru yerleştirilmiş küçük, armut biçimli bir organdır. Çoğu safra taşı, kolesterol gibi safrada bulunan maddeler sertleştiğinde oluşur. Uzmanlar safra kesesinin safra depolama rolüne sahip olsa da, hayatta kalmak için gerekli bir organ olmadığını söylüyor. Çok yağlı beslenen obez bireylerde hızlı kilo kaybı safra taşı belirtisi olabileceğini belirten uzmanlar, yüksek lifli öğünlerin düzenli tüketiminin safra kesesi için iyi olabileceğini ifade ediyor.
‘SAFRA TAŞLARI’ NELERDİR?
Karaciğer, safra kesesi tarafından depolanan safrayı üretir. Sindirime yardımcı olmak için bu safrayı serbest bırakır. Bu safra ayrıca atık madde olan bilirubin ve kolesterol içerir. Bu iki şey safra taşı oluşumuna yol açabilir. Kolesterol safra taşları sarımsı-yeşildir ve en yaygın olanıdır, safra taşları ise küçük ve koyu renklidir.
Safra taşları boyut olarak da değişiklik gösterir.
DİKKAT ETMENİZ GEREKEN SEMPTOMLAR
Yıllarca fark edilmeden kalabilen safra taşları konusunda, çoğu insan herhangi bir semptom hissetmeyebilir. Sağ üst karında veya midenin merkezinde keskin ağrı en sık görülen semptomdur. Bu ağrı 15 dakikadan birkaç saate kadar sürebilir. Bulantı, ishal, gaz ve sağ omuz ve sırtta ağrı, yaşayabileceğiniz diğer belirtilerdir.
SAFRA TAŞI OLUŞUMUNUN NEDENLERİ
Obez insanlar, 40 yaş üstü bireyler, kadınlar, şeker hastaları, ailesinde safra taşı olanlar ve hareketsiz yaşam tarzına sahip kişiler safra taşı üretmeye en yatkındır. Yağ ve kolesterol açısından zengin, ancak lif açısından düşük bir diyet de yaygın bir nedendir. Oral kontraseptif kullanımı da safra taşı oluşumuna yol açabilir. Hamile kadınlarda da safra taşları bildirilmiştir.
TEŞHİS VE TEDAVİ
Safra taşı olup olmadığını anlamanın en yaygın yolları kan testi, ultrason ve BT taramasıdır. Bazı durumlarda doktorunuz hastanede yatmayı gerektiren laparoskopik veya açık kolesistektomi yaparak safra kesenizi çıkarmak zorunda kalabilir. Ancak herhangi bir semptom yaşamıyorsanız safra taşlarının tedavi edilmesine gerek yoktur. Daha küçük taşlar vücuttan kendi kendine çıkar.
‘SAFRA TAŞLARI’ NASIL ÖNLENİR?
Bu sorunu önlemek için lif, kepekli tahıllar, sebzeler ve meyveler açısından zengin dengeli bir diyet gereklidir. Ayrıca, şok diyetleri bırakmalı ve daha uzun süre aç kalmamalısınız. Düzenli egzersiz yapın ve aktif kalın. Haftada en az beş kez çalışmayı hedefleyin. Şeker alımınızı azaltın. Diyetinize az yağlı peynir, yağsız süt ve yoğurt ekleyin.