Tlos Antik Kenti neredir? Tlos Antik Kenti’ne nasıl gidilir?

Muğla‘nın Seydikemer ilçesindeki, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi‘nde yer alan Tlos Antik Kenti‘nde, Likya medeniyetine ve Anadolu’nun tarihine ışık tutan kazı çalışmaları devam ediyor.

Yakaköy Mahallesi’nde bulunan, Likya uygarlığının önemli yerleşim merkezleri arasında yer alan kentte, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Korkut başkanlığında 12 ay kazı çalışması yapılıyor.

Korkut, AA muhabirine, bölgede 1994’ten itibaren başlanan yüzey araştırmalarının 2005’te kazı çalışmalarına dönüştüğünü söyledi.

Kazıların Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesine aralıksız sürdüğünü belirten Korkut, Batı Likya bölgesinde yer alan Tlos’un, Likya medeniyetinin 3 oy hakkına sahip en önemli kentleri arasında yer aldığını vurguladı.

Homeros’un İlyada Destanı’nda bahsettiği Santos Vadisi’nin kentin önünde uzandığına işaret eden Korkut, “Kentin tarihçesinin yazılı metinlerde Homeros dönemine kadar geri gitmesi gerekiyordu. Ancak arkeolojik belgelerin eksikliği nedeniyle Likya döneminin Arkaik Çağ’dan öteye gitmediğine inanılıyordu. Tlos kazısı 2019’dan itibaren bu düşünceyi değiştirmeye başladı.” dedi.

Korkut, kazı çalışmasında Erken Kalkolitik, Tunç ile Demir çağları katmanlarını gördüklerini dile getirdi.

Bölgedeki çalışmaların sadece Likya’nın değil Anadolu’nun da tarihini ilgilendiren çok önemli bilimsel veriler ortaya koyduğunu anlatan Korkut, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Tlos’un yakın çevrelerinde de yüzey ve kazı çalışmaları yürütülüyor. Ovadaki Girmeler Mağarası’nda bölgenin yerleşimine yönelik çok önemli bulgulara ulaştık. Girmeler Mağarası’ndaki höyük günümüzden 14 bin yıl öncesine kadar geri gidiyor. Dolayısıyla artık Likya’nın tarihi, bu buluntular ışığında artık yeniden yazılmalı. Bugüne kadar ortaya atılan savlar, halkların göç hareketleri ve buralarda yaşayan halklar yeniden irdelenmeli. Bunların hepsini son 10 yıl içerisinde Tlos’ta yapılan kazılar ortaya koydu. Tlos’ta belirlenen 14 bin yıllık yerleşim geçmişi, Batı Anadolu’daki en erken tarihtir. Batı Anadolu’da 7-8 bin yıl öncesi yerleşimler çok fazla bilinmiyordu.”

Kazılarla elde edilen verilerin, bilimsel anlamının yanı sıra turizm açısından önemli olduğuna dikkati çeken Korkut, kentin, doğrudan turizm güzergahında bulunmamasına rağmen sezonda günlük birkaç bin ziyaretçi ağırladığını kaydetti.

Kazı çalışmalarına Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, Muğla Valiliği ile Seydikemer Belediyesinin destek verdiğine değinen Korkut, “Akropoldeki kaya mezarları, meclis binası, stadyum alanında kazı yapıyoruz. Hamam, bazilika, tapınak ve kentin doğu sınırını çizen antik tiyatroda kazı ve restorasyon çalışmaları yapılıyor. Geçen yıl tiyatronun sahne binasını sağlamlaştırdık. Önümüzdeki yıl tiyatronun tamamının restorasyonuna başlamayı planlıyoruz.” diye konuştu.

Tlos Antik Kenti nerededir?

Tlos. Likya’nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Tlos Antik Kenti, Fethiye İlçesi’nin yaklaşık 42 km doğusundaki Yaka Köyü sınırları içerisinde kalmaktadır. Bölgenin en yüksek dağları olan Akdağlar’ın (Kragos) sarp batı yamaçlarında başlayan antik yerleşim, Eşen Nehri’nin getirdiği alüvyonlarla oluşmuş vadi düzlüğüne kadar ulaşır. Ayrıca güneydeki Saklıkent Kanyonu ile kuzey yönde bulunan Kemer Beldesi antik kentin egemenlik sınırlarını çizer.

Tlos Antik Kenti’nin hikayesi…

Eski Yunan mitoslarına göre her antik kentin bir kuruluş efsanesi ve bir de kurucu kahramanı bulunmaktadır. Tlos’un kuruluş efsanesinde kent adının Tremiles ile Praxidike’nin dört oğlundan biri olan “Tloos”dan geldiğine inanılmaktadır. Ve hatta Pinaros, Xanthos ve Kragos’un da onun kardeşleri olduğu kabul edilmektedir. Ancak Tlos isminin Hellenler’le hiçbir ilişkisi bulunmamaktadır. Tlos kent adı Likçe bir ifade olan “Tlawa” kelimesinden türetilmiştir. Tlawa ismi ise, M.Ö. 15. yüzyıldan itibaren Hitit metinlerinde sıklıkla karşılaştığımız Lukka toprakları içerisindeki “Dalawa” yerleşimi ile özdeştir. Yazılı belgelerde Tlos için belirleyici olan Hitit Dönemi yerleşim tarihi antik kentte ele geçen arkeolojik buluntularla da desteklenmektedir. Özellikle Geç Tunç Çağ’a tarihlenen buluntular arasında taş balta ve küçük el aletleri ile farklı formlar gösteren bronz baltalar, hançer ve ok uçları öne çıkmaktadır. Bunlardan başka Stadyum düzlüğündeki kazılar esnasında mimari bir konteks ile birlikte gün ışığına çıkan seramikler de bu dönemin habercilerindendir.