Ukrayna-Rusya krizini bir de böyle okuyun: Birinci TikTok Savaşı

Modern zaman savaşlarının tarihi aynı zamanda medyanın da tarihi olarak kabul edilmekte. Vietnam, televizyondan yayınlanan ilk savaştı. Körfez savaşı, kablolu televizyonlarda “haber savaşları” olarak tarihe geçti.

ABD’nin 2004’te Irak’a yönelik gerçekleştirdiği işgalin televizyon haberciliğine boyut atlatması düşünülüyordu, ancak İnternet teknolojisi sayesinde bu kez YouTube varlığını hissettirdi.

2012’de İsrail ve Hamas arasında artan gerilim Twitter’da yankı buldu. 2016’da Kuzey Irak’ta IŞİD ile mücadele eden Irak güçlerinin videoları Facebook üzerinden geniş kitlelere ulaştı. Rusya-Ukrayna savaşı ise TikTok ile savaş sahasının sınırlarını aştı.

CANLI YAYINDA SAVAŞ

Rus işgalinin en erken görüntülerinin vatandaşlar sayesinde yayınlanmış olması ve işgalin pençesindeki Ukrayna vatandaşlarının uygulama aracılığıyla savaş zamanı günlük rutinlerini paylaşması, Rusya-Ukrayna savaşının aynı zamanda “TikTok Savaşı” ismiyle anılmasına sebep oldu.

Ukrayna’nın başkenti Kiev’de 24 Şubat‘ta yayınlanan bir TikTok videosu adeta işgalin başlangıcının belgesi niteliğinde.

Görüntülerde Kiev’e havai fişek gibi düşen füzeler görülüyor. Bir başka kullanıcının paylaşımı ise Ukrayna’da savaş sırasında “tipik bir gün” adını taşıyor, bir sinema binasının bombalanma görüntüleriyle sona eriyor.

SAHADAN GÖRÜNTÜLER

TikTok’un kendi paylaştığı verilere göre 1 milyarı aşan kullanıcı sayısını yüzde 60’ı kadın, yüzde 40’ı erkek profilleri oluşturuyor. 16-24 yaş arası kullanıcılar yüzde 60’lık bir dilimde bulunuyor. 25-44 yaş arası kullanıcılar ise yüzde 26 oranına sahip.

Reuters’a göre TikTok’ta 36 bin’den fazla takipçisi olan Alina Volik adlı Ukraynalı bir seyahat yazarı, füze saldırılarıyla tahrip olan binalar, boş market rafları, benzin istasyonlarının önünde yığılmış uzun araba kuyrukları ve bir de patlama anında cam kırıklarına karşı korunmaya dair bilgilendirme videoları yükledi. Hemen her ülkeden takipçilerine, “Gerçeği Görmek” adını verdiği Instagram hikayelerini izleme çağrısında bulundu.

Diğer bir TikTok kullancısı olan 20 yaşındaki Marta Vasyuta, “İnsanların bunun bir şaka olmadığını anlamasını istiyorum, bu Ukraynalıların karşı karşıya olduğu ciddi bir durum” dedi. Vasyuta’nın TikTok videolarından biri, “Kiev 04:23” başlığıyla yayına girdi.

Görüntülerde duman saçarak gökyüzünde ilerleyen bir füze görülüyor. Bu paylaşım 131 binden fazla yorum aldı.

SAHTE Mİ GERÇEK Mİ?

The Atlantic dergisine göre, Londra merkezli Bilgi Direnci Merkezi (CIR) soruşturma direktörü Benjamin Strick, belgeleyebildikleri ve doğrulayabildikleri videoların “Yüzde 80 ila 90’ının TikTok’a siviller tarafından yüklendiğini” söylüyor.

Newyork Times tarafından yayınlanan bir raporda, 24 Şubat-17 Mart tarihleri arasında Ukrayna etiketli paylaşımların 30,5 milyar görüntülemeyi aştığı vurgulanıyor.

Yukarıdaki görüntülerde, Rusya’nın Fransa’ya saldırması halinde Paris’te yaşanabilecekler oldukça gerçekçi bir montaj ile izleyicilere aktarılmış

Uygulama aracılığıyla paylaşılan eski videoların ve gerçek olmayan görüntülerin ortaya çıkmasının, bugünlerde uygulamaya duyulan güvenin bir miktar azalmasına neden oluğu ifade ediliyor.

Uygulama içerisinde paylaşılan görüntülerin teyide muhtaç olması ve paylaşılan görüntünün doğruluğunun yalnızca izleyicilerin dikkatine kalması, TikTok’a olan inanca zarar veriyor. Bu sebeple TikTok 5 Mart’ta “yanlış bilgilendirmeyle mücadele” politikasını vurgulayan bir bildiri yayınladı.

TikTok sözcüsü Jamie Favazza, “Ukrayna’daki işgalde ortaya çıkan sahte ve zararlı olabilecek yanlış bilgileri ortadan kaldırmak için artırılmış emniyet ve güvenlik kaynaklarıyla süreci yönetmeye devam ediyoruz” dedi.

TikTok, Rusya’da yürürlüğe giren “sahte haber” yasası nedeniyle Rusya’daki bazı hizmetlerini askıya aldığını duyurdu.

ÇİN HÜKÜMETİ İLE AYNI GÖRÜŞTE DEĞİL

TikTok, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekatını “işgal” olarak adlandırmayı kabul etmeyen ve Moskova’ya karşı herhangi bir yaptırıma resmen karşı çıkan Çin hükümetiyle aynı görüşte değil. TikTok CEO’su Shou Zi Chew Bloomberg’e, “Küresel bir şirket kurmanın zor olduğunu, çünkü aynı anda hem küresel hem de yerel olmak gerektiğini” ifade etti.