Günümüzde adını her yerde duyduğumuz, hem eczanelerde besin takviyesi olarak karşımıza çıkan hem de çeşitli et suyu çıkarma yöntemleri ile kompleks olarak vücuda alınabilen kolajen, sağlıkı yaşayanların gözdesi haline gelmiş durumda.
Farklı tipleri oluğu bilinen, vücudun en önemli proteinlerinden biri olan kolajenin, yaşlanma ile vücutta biyolojik üretiminin azaldığı söyleniyor. Bu nedenle doğru beslenme ya da ilaç takviyesi ile vücuttaki kolajen miktarının desteklenmesi gerekiyor.
Kolajenin faydaları, hangi yaş grubunun ve cinsiyetin kullanması gerektiği ise merak konusu.
İşte detaylar.
KOLAJEN NEDİR?
Vücuttaki doku ve organlarda bulunan çok sayıda farklı tip protein, ilgili yapıların hem yapısal hem de işlevsel özellilklerini korumada yardımcı olur. Her farklı tip protein, farklı görevleriyle bir arada uyum içinde bulunarak vücudun sağlıklı kalmasını sağlar. Bu proteinlerden en önemlilerinden birisi de kolajendir.
Kolajen kemiklerde, kaslarda, ciltte ve tendonlarda bulunan insan vücudunun en önemli yapı taşlarından birisi olan proteindir.
KOLAJEN NE İŞE YARAR?
Kolajen, bedeni bir arada tutan maddedir. Kolajen, güç ve yapı sağlamak için bir yapı iskelesi oluşturur.
Kolajen; vücutta deri, kemik, tendon, ligamentler başta olmak üzere pek çok organda bulunan bir yapısal proteindir. Vücutta en çok bulunan proteindir ve tüm vücut proteinlerinin üçte birini oluşturur. Bağ dokunun oldukça önemli bir bileşeni olan kolajen, dokuları yapıştırıcı gibi bir arada tutar. Vücutta çokça bulunan ve farklı dokularda çeşitli görevleri olan kolajen, vücut yapısının koruyan temel maddedir.
Endojen kolajen, vücut tarafından sentezlenen doğal kolajendir. Eksojen kolajen sentetiktir. Takviyeler gibi bir dış kaynaktan gelir. Endojen kollajenin bir dizi önemli işlevi vardır. Bozulma ve tükenme bir dizi sağlık sorunuyla bağlantılıdır.
Eksojen kolajen, vücut dokularının onarımı da dahil olmak üzere tıbbi ve kozmetik amaçlarla kullanılır.
KOLAJEN TİPLERİ NELERDİR?
Vücutta pek çok farklı tipte kolajen molekülü vardır. Hepsinin temel görevi bağ dokusu yapısını desteklemek olsa da her birinin özelleşmiş birtakım görevleri bulunur. Temel kolajen tipleri:
Tip 1 kolajen: Vücutta bulunan kolajenin %90’ı Tip 1 kolajendir. Sıkıca demetlenmiş iplikçik yapısında bulunur. Kemik, deri, tendon, fibröz kıkırdak ve diş yapısının kurulmasında görevlidir.
Tip 2 kolajen: Bu tipte kolajen fiberleri, Tip 1’e göre daha gevşek paketlenmiştir. Eklemlerde yer alan elastik kıkırdakta bulunur.
Tip 3 kolajen: Kas, organ ve damar yapılarının yemelinde yer alır.
Tip 4 kolajen: Cilt katmanlarında bulunur.
KOLAJEN TAKVİYESİ NEDEN GEREKLİDİR?
Yaş ilerledikçe vücutta kolajen üretimi azalır ve daha kalitesiz kolajen üretilir.
– Bu durum sonucunda cilt esnekliğini kaybeder ve kırışıklıklar meydana gelir.
– Kıkırdak dokusu da zayıflar.
– Eklemlerle ilgili problemler görülebilir.
KOLAJEN HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
– Kolajen vücudun her yerinde oluşur, ancak özellikle ciltte, kemiklerde ve bağ dokularında.
– Bazı kolajen fibril türleri, çelikten daha güçlüdür.
– Kolajen üretimi yaşla ve sigara ve UV ışığı gibi faktörlere maruz kaldıkça azalır.
– Kolajen, yeni cilt hücrelerini yara bölgelerine çekmek için kolajen pansumanlarda kullanılabilir.
KOLAJEN NE İŞE YARAR?
– Kolajen, çeşitli hücreler tarafından, ancak esas olarak bağ dokusu hücreleri tarafından salgılanır.
– Dermiste veya cildin orta katmanında kolajen, üzerinde yeni hücrelerin büyüyebileceği fibroblast adı verilen lifli bir hücre ağı oluşturmaya yardımcı olur. Aynı zamanda ölü deri hücrelerinin yenilenmesinde ve yenilenmesinde rol oynar.
– Bazı kolajenler, böbrekler gibi vücuttaki hassas organlar için koruyucu örtü görevi görür.
– Yaşla birlikte vücut daha az kolajen üretir. Derinin yapısal bütünlüğü azalır. Kırışıklıklar oluşur ve eklem kıkırdağı zayıflar.
– Kadınlar, menopozdan sonra kolajen sentezinde dramatik bir azalma yaşarlar.
– 60 yaşına gelindiğinde kolajen üretiminde önemli bir düşüş normaldir.
Cilt dolgu maddeleri: Kolajen enjeksiyonları cildin konturlarını iyileştirebilir ve çöküntüleri doldurabilir. Yüzdeki çizgi ve kırışıklıkları gidermek için kolajen içeren dolgular kozmetik olarak kullanılabilir. Keskin bir kenara sahip olmadığı sürece yara izlerini de iyileştirebilir.
Kolajen nispeten yüzeysel hacimleri doldurabilir. Daha geniş boşluklar genellikle yağ, silikon veya implant gibi maddelerle doldurulur.
Yara pansumanı, bakımı: Kolajen, yeni cilt hücrelerini yara bölgesine çekerek yaraların iyileşmesine yardımcı olabilir. İyileşmeyi destekler ve yeni doku büyümesi için bir platform sağlar.
Cilt canlandırma: Kremler ve pudralar dahil olmak üzere kolajen içeren birçok ürün, vücuttaki kolajen seviyelerini artırarak cildi canlandırdığını iddia ediyor.
Kollajen molekülleri deri yoluyla absorbe edilemeyecek kadar büyük olduğundan bu pek olası değildir.
Deride görülen faydası, muhtemelen bu ürünlerin nemlendirici etkilerinden kaynaklanmaktadır. Direkt olarak kolajeni artırmazlar.
Bu tür tedaviler de ilaç olarak sınıflandırılmadığından, bunların etkinliğine ilişkin herhangi bir iddianın bilimsel olarak kanıtlanması gerekmez. Bu ürünleri kullanırken dikkatli olunması önerilir.
Kolajen kaybının önlenmesi: Sağlıklı bir diyet, vücudun kolajen üretmesine yardımcı olabilir.
KOLAJEN KİMLER KULLANAMAZ?
Kolajen kullanımında bir yaş sıkıntısı yoktur. Genel olarak kullanımı güvenlidir. Kronik böbrek ya da karaciğer yetmezliği gibi rahatsızlığı olan hastalar, hamileler, emzirenler doktorlarına danışmalıdır.
KOLAJEN KİLO ALDIRIR MI?
Kolajen maddesi kilo aldırıcı özelliğe sahip bir bileşik değildir. Kolajen takviyeleri de bu nedenle kilo aldırıcı değil kilo vermeye yönelik ürünler olmaktadır. Kolajen takviyeleri tüketilirken şeker içerikli ya da tatlandırıcı içerikli ürünlerle karıştırılması halinde kilo yapıcı bir özellik sunar.
