Damal Bebek denince akla Ardahan’ın Damal İlçesi ve bebeğin yaratıcısı Fidan Atmaca (75) geliyor. Atmaca, tam 40 yıldır bebek üretiyor. Halk Eğitim Merkezleri’nde, kurslarda, atölyelerde, hatta cezaevindeki mahkumlara Damal Bebeğin nasıl yapıldığını öğretiyor. Türkmen kadınlarının giydiği kıyafetlerin birebir kopyasıyla üretilen, Damal’da heykeli bile dikilen bebek, yurt içi ve yurt dışından ilgi görüyor.
1996 yılında Japonya’da yapılan “yöresel folklorik bebekler” yarışmasında “el emeği” kategorisinde dünya birincisi olan bebek için Fidan Atmaca’ya ulaştık. Atmaca, “Gelinliğimde saç bağı, kelebeği ile yöresel üçetek elbisem vardı. Bulduğum oyuncak bebeğe elbisemin aynısını diktim. Bakkalıma koydum. Bir gün biri bakkala geldi. Bebeği istedi, verdim. Bebeğimi İzmir fuarına yarışmaya götürüyor ve birinci seçiliyor. Gazeteciler beni bulunca İstanbul, İzmir gezer oldum. Sergilere katıldım. Kurslar verdim. Siparişleri zor yetiştiriyorum. 3- 4 günde bir bebek yapıyorum. Malzemeler dolar ve Euro ile olduğu için çok pahalı” dedi.
Ucuz, dayanıksız malzeme kullanmayın
Damal Bebeğin bir kültür olduğunu, yaşatılması gerektiğini ancak çok kötü malzemelerle yapılan bazı bebekleri görünce utandığını söyleyen Fidan Atmaca, şöyle devam etti: “Kaç kişiye öğrettim ama hep kendi bildiklerini okudular. Ucuz, dayanıksız malzeme kullandılar. Eksiğiniz varsa vereyim, gelip size ücretsiz öğreteyim, yalnızca bunu doğru dürüst yapın. Damal Bebeğin hakkını verirseniz zaten emeğinizin karşılığını alırsınız.” Bebeğin en önemli özelliği Orta Asya Oğuz Türkleri’nin kıyafetlerinin kullanılmasıdır. Bu kıyafetler; üçetek, önlük, gömlek, yelek, cepken, göğüslük, şalvar, tor, fes, takye ve kolçak gibi 30’dan fazla parçadan oluşuyor. Bezler çeşitli anlamlara gelen boncuklarla işleniyor.
