Yapıların inşasında iklim değişikliğine uygun tasarım dönemi başlıyor
Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Avcı iklim değişikliğinin alt ve üst yapılara etkileriyle ilgili yaptığı modellemelerle Türkiye’de resmi ve özel kurumlara danışmanlık sağlıyor. Yapıların inşasında değişecek iklim koşullarının göz önüne alınması gerektiğini dile getiren bilim insanı, dünyada bu konuda farkındalığın arttığını da vurguluyor.
Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) Ağustos 2021’de yayımladığı rapora göre, küresel sıcaklık öngörülenden on yıl önce, 2030’a kadar 1.5 derece artarak iklimleri etkilemeyi sürdürecek. Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Avcı da Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz’ın desteğiyle iklim değişikliğinin alt ve üst yapılara etkileri konusunda çalışarak yeni modellemeler geliştiriyor. Bu çalışmalardan yola çıkarak resmi ve özel kurumların geniş ölçekli projelerine danışmanlık yapan bilim insanı, çalışmalarını Kurumsal İletişim Ofisi’ne şöyle anlattı:
“YAPILARDA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİSİ DİKKATE ALINMALI”
Tüm raporlar ve gözlemlediğimiz değişimler iklim değişikliğinin sandığımızdan çok daha önce hayatlarımızı etkileyeceğini gösteriyor. İklim değişikliğinin doğaya olan etkileri konuşulurken, yapılara olan etkileri o denli dikkate alınmıyordu. Ancak son zamanlarda yapıların geleceğe daha uygun şekilde nasıl inşa edilebileceği konusunda bir farkındalık oluştu. Mesela bir tren yolu yapımında iklim değişikliğinin sıcaklıkları arttıran etkisi dikkate alınmalı. Çünkü çelik raylar eski dönemlere göre daha fazla genişleyecektir. Bu durumda artacak sıcaklıkları dikkate almadan yerleştirilen raylar ilerde büyük kazaların yaşanmasına neden olabilir. Aynı şekilde yol yapımında yoğun yağışla ani sel baskınları da düşünülmeli ya da yüksek binalar inşa ederken oluşabilecek güçlü rüzgarların yapı üzerindeki etkisi de değerlendirilmeli. Yani yapılarımızı iklim değişikliğinin gelecekte ortaya çıkabilecek etkilerini de dikkate alarak tasarlamak zorundayız. Bu açıdan iklim değişikliğinin etkileri, İnşaat Mühendisliği’nden Prof. Dr. Beliz Özorhon tarafından binalarda enerji verimliliği çalışmalarında da ele alındı. Bu konu ayrıca Yapım Mühendisliği ve Yönetimi Yüksek Lisans Programı kapsamında da işlenmeye başladı.
“ALIŞILMIŞ METOTLARI DEĞİŞTİRMEK İÇİN ZAMAN GEREKİYOR”
Tüm dünyada bu konuda artan bir farkındalık söz konusu. İnşaat mühendisleri sıcaklık artışı, ani gelen yoğun yağmur, şiddetli rüzgâr ve diğer değişen iklim olaylarına karşı dayanaklı yapılar inşa etmek için yeni yöntemler geliştirmek için çalışıyor. Ancak inşaat mühendisliği biraz tutucu bir alan ve kolay kolay alışılmış metotları değiştirmek de mümkün değil. Bunun için zaman gerekiyor. Türkiye’de bildiğim kadarıyla iklim değişikliğinin inşaat mühendisliğine etkileri konusunda çalışan sadece ben varım. Bu geniş çaplı projeye adım atmamı sağlayan kişi de iklim değişikliği çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Levent Kurnaz’dır. Prof. Dr. Kurnaz’ın Türkiye’de iklim değişikliğiyle ilgili elde ettiği kapsamlı güncel veriler bana yeni modellemeler geliştirmem için yol gösteriyor. Bu nedenle Prof. Dr. Kurnaz’ın desteği çalışmalarım için çok önemli bir yerde duruyor.
“FİNANS KURULUŞLARI YAPILARIN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE DAYANAKLILIĞINI DEĞERLENDİRİYOR”
Yeni modellemelerim Türkiye’de yol, demir yolu, köprü ve diğer projelerin inşasında kullanılıyor. Bu sayede kurumlar kendi tasarımlarında yeni güncellemeler ekleyerek yapılarını geleceğe daha da hazır hale getirebiliyor. Birçok resmi ve özel kuruma bu yönden destek sağlarken, finans kuruluşlarına da danışmanlık yapıyorum. Çünkü onlar da projelere finansman verirken bu modellemelerden faydalanıyor ve bu sayede yapıların gelecekteki durumları hakkında fikir sahibi olabiliyor. Tüm dünyada bankalar da iklim değişikliği risk değerlendirmesinin artık portföylerinin içinde yer aldığını belirtiyor. Finans kuruluşları maddi kaynak sağladıkları projenin karbon emisyonuna etkilerini ve projelendirilen yapının iklim değişikliğine ne oranda dayanabileceğini değerlendiriyor. Finans kuruluşlarının önemi ortada çünkü kaynağın olmadığı yerde bu projelerin hayata geçmesi mümkün değil. Bununla birlikte iklim değişikliğinin etkilerini çok dikkate alan bir diğer sektör de sigortacılık. Bu alanda faaliyet gösteren şirketler de yapıların iklim değişikliğinden nasıl etkilenebileceğini görmek istiyor ve buna göre sigorta hizmeti sağlıyorlar.
Prof. Dr. Cem Avcı kimdir?
1979’da Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan ve 1985’te Purdue Üniversitesi’nde aynı alanda doktorasını tamamlayan Prof. Dr. Cem Avcı, 1989’dan beri Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Hidrolik Ana Bilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak görev yapıyor. Cem Avcı’nın uzmanlık konuları arasında çevre ve sosyal etki değerlendirmesi, atık yönetimi, yüzey ve yer altı suyu modellemesi yer alıyor.
